Có câu nói nổi tiếng của triết học Hy Lạp: “Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông.” Câu nói này nhấn mạnh sự vận động không ngừng của mọi vật, và điều đó cũng hoàn toàn đúng với cơ thể của chúng ta. Trừ một số loại tế bào như tế bào thần kinh, phần lớn các tế bào trong cơ thể chúng ta liên tục phân chia, sinh sản và thay mới từng giây phút. Đó là lý do vì sao sẹo có thể lành lại, tóc rụng rồi mọc lại mà bạn không bị hói ngay lập tức.

Vậy điều quan trọng là gì? Đó chính là sức khỏe của các tế bào này trong quá trình phân chia. Quá trình phân chia tế bào thực chất là sự sao chép và phân chia DNA — kho lưu trữ thông tin di truyền của tế bào. Quá trình này cần diễn ra chính xác, nếu không sai sót hoặc đột biến có thể xảy ra, dẫn đến việc tạo ra các tế bào bất thường hoặc bệnh lý, thậm chí ung thư.

DNA – Thông Tin Di Truyền Và Khả Năng Tự Sửa Chữa

May mắn thay, tế bào của chúng ta có cơ chế tự sửa chữa DNA khi nó bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu tổn thương quá nghiêm trọng hoặc không được sửa chữa kịp thời, tế bào có thể mang các đột biến nguy hiểm khi phân chia, gây ra các vấn đề như ung thư.

Các yếu tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng DNA bị tổn thương, cũng như hiệu quả sửa chữa. Bạn chắc chắn đã quen với những tác nhân gây hại như tia UV từ ánh nắng mặt trời, khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, rượu bia, ma túy… Nhưng một yếu tố ít ai ngờ tới chính là căng thẳng tinh thần, cũng như thiếu ngủ, thiếu dinh dưỡng và ít vận động cũng góp phần làm tổn thương DNA.

Gốc Tự Do – Kẻ Thù Thầm Lặng

Khi cơ thể chịu căng thẳng, nó có xu hướng sản sinh nhiều gốc tự do hơn. Gốc tự do là các phân tử hoặc nguyên tử mang một electron chưa ghép cặp, khiến chúng cực kỳ phản ứng và “tìm cách cướp” electron từ các phân tử khác trong cơ thể. Quá trình này làm tổn thương màng tế bào, đột biến DNA, và có thể làm tế bào chết đi, từ đó góp phần hình thành hơn 60 loại bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư và các bệnh mãn tính khác.

Cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể là hạn chế gốc tự do thông qua chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa như trà xanh, quả bơ, các loại quả mọng, rau củ nhiều màu sắc… Ngoài ra, các nghiên cứu từ Đại học New York (NYU) cho thấy tập luyện yoga, thiền định và chánh niệm cũng giúp giảm thiểu lượng gốc tự do, góp phần bảo vệ tế bào khỏe mạnh.

Quá Trình Methyl Hóa – Người Giải Mã Và Bảo Vệ DNA

Một cơ chế đặc biệt quan trọng trong cơ thể gọi là methyl hóa giúp điều chỉnh và sửa chữa DNA. Methyl hóa là quá trình gắn thêm nhóm methyl (CH3) vào các phân tử DNA, RNA, protein và các thành phần khác trong tế bào. Quá trình này tham gia vào việc điều hòa hoạt động gen, tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh, hormone, điều hòa miễn dịch, chuyển hóa năng lượng và sửa chữa tổn thương tế bào.

Methyl hóa rất quan trọng trong việc giữ cho các hệ thống trong cơ thể hoạt động cân bằng và hiệu quả — từ tim mạch, thần kinh đến sinh sản và thải độc. Tuy nhiên, quá trình này có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như chế độ ăn uống, tập thể dục, căng thẳng và chấn thương.

Yoga và Thiền – Chìa Khóa Giúp Cơ Thể Tự Chữa Lành

Việc duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, giữ tinh thần tích cực và cân bằng cảm xúc giúp tăng khả năng tự sửa chữa DNA và giảm nguy cơ bệnh tật. Yoga và thiền không chỉ là các phương pháp vận động và thư giãn mà còn là công cụ hữu hiệu giúp cải thiện sức khỏe tế bào nhờ:

• Giảm căng thẳng, giảm sản sinh gốc tự do.
• Cải thiện tuần hoàn máu, giúp tế bào nhận đủ oxy và dưỡng chất.
• Tăng cường hoạt động hệ miễn dịch.
• Điều hòa các chức năng sinh lý qua cơ chế methyl hóa và điều chỉnh hormone.