“Âm – Dương” là khái niệm quen thuộc trong Đông y và Đạo học Trung Hoa, dùng để chỉ hai mặt đối lập nhưng luôn tồn tại song hành, bổ sung cho nhau. Vậy liệu trong Yoga có sự xuất hiện của “Âm – Dương” hay không?
1. Yoga – Con đường đến sự cân bằng
Yoga vốn dĩ không phải là 1 bộ môn thể dục như cách mà phần đông mọi người tiếp cận hiện nay, nó là một hệ thống đề con người học tập và thực hành xuất phát từ Ấn Độ cách đây đã vài nghìn năm.
Từ “Yoga” bắt nguồn từ tiếng Phạn “yuj” (युज्) có nghĩa là kết nối, hợp nhất. Không chỉ gồm các tư thế, các bài tập cơ bắp như nhiều người thường thấy mà là một con đường toàn diện giúp kết nối Thân – Tâm. Hướng con người đến sự cân bằng và tự do nội tâm.
Tuy cùng chung một mục đích nhưng cũng có rất nhiều nhánh, trường phái hay phương pháp khác nhau được chia theo lý luận kinh điển, phương pháp luyện tập hay đặc tính của người tập. Ví dụ :
Karma Yoga – Con đường hành động vô ngã, phụng sự không chấp công.
Jnana Yoga – Con đường trí tuệ, nghiên cứu, chiêm nghiệm để nhận ra bản chất thật của chính mình.
Kundalini Yoga: Thức tỉnh năng lượng tiềm ẩn (kundalini) qua asana, mantra, mudra.
……
Trong đó phổ biến và được áp dụng rộng rãi hiện nay có thể nói đến Hatha Yoga.
Trong tiếng phạn cổ Ha là Mặt trời, Tha là Mặt trăng.
Đây có thể coi là 2 đại diện tượng trưng cho 2 tính chất đối lập nhưng song hành đó là Âm – Dương. Hatha Yoga mang ý nghĩa là con đường lấy lại sự cân bằng hoà hợp những phần đối lập.
2. Cuộc sống là hành trình đi tìm sự Cân Bằng
Âm-Dương là 2 tính chất có mặt ở khắp nơi, trong sự vật vật, hiện tượng và cả tính chất. Nếu nói về Dương có thể kể đến Mặt Trời, ban ngày, ánh sáng, lửa, tính nóng, nhanh, năng động, mãnh mẽ, … Ngược lại Âm có trong Mặt trăng, ban đêm, bóng tối, nước, tính mát, chậm, nghỉ ngơi, nhẹ nhàng, … Tất nhiên không có thứ gì thuần âm hay thuần dương, chỉ là là tính chất nào nổi trội hơn thì được coi là có tính chất đó.
Quay trở lại với cơ thể người, một vũ trụ thu nhỏ với những phần đối lập, âm – dương. Ví dụ cơ bắp là dương các khớp là âm, sức mạnh là dương sự linh hoạt là âm, hoạt động hấp thu năng lượng là dương làm sạch thải độc là âm, hoạt động nhiều vào ban ngày là dương, nghỉ ngơi nhiều vào ban đêm là âm ….
Đàn ông được coi là Dương vì thông thường những phần dương chiếm ưu thế, nhiều cơ bắp nhiều sức khoẻ, nóng tính, cứng nhắc, …. Ngược lại phụ nữ hay tính nữ được nhớ đến với cơ thể dẻo dai, mềm mại, tính cách có phần dịu dàng, nhẹ nhàng hơn
Nếu bạn để ý con người chúng ta dù vô thức hay ý thức cũng đều tìm kiếm sự cân bằng.
Ví dụ khi gặp hoàn cảnh Dương nhiều như mùa hè, nhiều nắng, nóng nực, vô thức chúng ta sẽ uống nhiều nước, tìm nơi bóng râm, tìm sự mát mẻ. Ngược lại mùa đông, Âm mạnh, trời tối và lạnh lẽo, con người sẽ thích ăn đồ ấm, tìm lửa đốt lò sưởi.
Tuy nhiên việc tìm kiếm sự cân bằng vững chắc nhất nên đến từ chính mình. Và Yoga giống như một công cụ giúp con người có ý thức và từng bước tìm lại sự cân bằng trong chính bản thân mình.
3. Vì sao Yoga giúp bạn có được sự Cân bằng ?
Khi quan sát các tư thế Asana bạn có sẽ thấy các tư thế này đều đòi hỏi 2 phần, đó là sức mạnh và sự mềm dẻo. Càng những tư thế Yoga khó càng cần 2 phần này phải vững chắc. Chính trên hành trình luyện tập, chuẩn bị để vào dc 1 tư thế Yoga bạn đang luyện tập cho cơ thể phát triển song song, đầy đủ hay cũng chính là sự cân bằng 2 tính chất Âm – Dương trong một cơ thể. Ngược lại nếu trong một tư thế bạn quá gắng sức (quá dương) sẽ gây dễ chấn thương, nhưng nếu quá buông lỏng (quá âm) thì lại không có hiệu quả.
Điều này còn được thể hiện rõ trong việc thực hành Yama (Nhưng điều không nên làm) và Niyama (Những điều nên làm) trong đời sống hàng ngày.
Ahimsa – Không bạo lực điều đầu tiên trong 5 Yama đó là sự thực hành phát triển phần Âm, phần dịu dàng, phần cảm thông trong suy nghĩ, trong hành động và lời nói với chính mình và với mọi người.
Tapas – Kiên trì, hành động có ý thức điều thứ 3 trong 5 Niyama, lại nhấn mạnh nhiều phần dương, nó là ngọn lửa của sự sự nỗ lực, chăm chỉ, có kỷ luật.
Kỷ luật kiên trì nhưng phải điều độ không quá sức. Nghỉ ngơi, thư giãn nhưng không lười biếng chây lỳ.
Khi mà bản thân tìm được sự hài hoà, sự cân bằng nơi Thân Thể và Tâm Trí cũng là lúc ta tự nhiên không còn tìm kiếm ở bên ngoài, ta ở trong trạng thái Đủ đầy từ bên trong. Vô thức hay ý thức thì đây cũng là bài học mà mỗi chúng ta sinh ra đều phải học cho ra.
Gặp được Yoga trong quá trình học tập ấy giống như mua được cuốn cẩm nang, như được chỉ dẫn và tiếp thêm sức mạnh. Nhưng dù công cụ có hay đến đâu thì nó chỉ có ý nghĩa nếu bạn bắt đầu.
Bắt đầu mỗi ngày với Yoga.
Namaste
